każdego dnia otaczają nas zagrożone gatunki. Majestatyczne tygrysy łaskawią plakaty na ścianach sypialni, wypchane pandy z zabawkami patrzą ślepo z półek centrów handlowych; za pomocą kliknięcia przycisku możemy oglądać wyszukane rytuały zalotów żurawi krzykliwych i strategiczne nawyki myśliwskie lamparta Amurskiego na Discovery Channel. Bez względu na to, gdzie patrzymy, obrazy i informacje o najrzadszych zwierzętach na świecie są łatwo dostępne, ale czy kiedykolwiek przestajemy myśleć o wpływie zagrożonych gatunków na ich środowisko, co dzieje się po ich zniknięciu?
spójrzmy prawdzie w oczy, niewielu z nas zetknęło się dziś z prawdziwym, żywym, zagrożonym gatunkiem—takim, który balansuje na linie egzystencji, jak wróbel z Santa Barbara Song czy Nosorożec Jawajski— tym bardziej nie rozważa konsekwencji ich utraty.
czy to naprawdę ma znaczenie, czy zwierzę wyginie, kiedy możemy je jeszcze oglądać w telewizji, nawet po tym, jak zniknie? Zniknięcie jednego gatunku może w rzeczywistości mieć ogromne znaczenie w skali globalnej. Podobnie jak kawałki przędzy w tkanym gobelinie, usunięcie jednego może rozpocząć rozplątanie całego systemu.
ogólnoświatowa sieć
przed internetem „ogólnoświatowa sieć” mogła odnosić się do skomplikowanych systemów połączeń między organizmami żywymi a ich środowiskami. Często nazywamy to siecią pokarmową, chociaż obejmuje ona znacznie więcej czynników niż tylko dieta. Żywa pajęczyna, jak gobelin, jest trzymana razem nie za pomocą pinezek czy kleju, ale za pomocą współzależności – jedna nić pozostaje na swoim miejscu, ponieważ splata się z wieloma innymi.
ta sama koncepcja utrzymuje naszą planetę w działaniu. Rośliny i zwierzęta (w tym ludzie) zależą od siebie, a także mikroorganizmy, ziemia, woda i klimat, aby utrzymać cały nasz system przy życiu i dobrze.
Usuń jeden kawałek, jeden gatunek, a małe zmiany mogą prowadzić do kaskady problemów, które nie są łatwe do naprawienia, w tym więcej wymierania.
równowaga i bioróżnorodność
wiele zagrożonych gatunków to największe drapieżniki, których liczba maleje z powodu konfliktów z ludźmi. Zabijamy drapieżniki na całym świecie, bo boimy się o własne interesy, konkurujemy z nimi o zdobycz i niszczymy ich siedliska, aby rozszerzyć nasze społeczności i działalność rolniczą.
Weźmy na przykład wpływ interwencji człowieka na wilka szarego, a następnie wpływ ich malejącej liczby ludności na jego środowisko i bioróżnorodność.
przed masową eksterminacją w USA to zdziesiątkowało populacje wilków w pierwszej połowie XX wieku, wilki powstrzymały populacje innych zwierząt przed gwałtownym wzrostem. Polowali na łosie, jelenie i łosie, a także zabijali mniejsze zwierzęta, takie jak kojoty i bobry.
bez wilków, aby utrzymać liczebność innych zwierząt w ryzach, populacje zdobyczy rosły. Eksplodujące populacje łosia w zachodnich Stanach Zjednoczonych zniszczyły tak wiele wierzb i innych roślin łęgowych, że ptaki śpiewające nie miały już wystarczającej ilości pożywienia ani pokrycia w tych obszarach, zagrażając ich przetrwaniu i zwiększając liczbę owadów, takich jak komary, które ptaki śpiewające miały kontrolować.
„naukowcy z Oregon State University wskazują na zawiłość ekosystemu Yellowstone” – poinformował EarthSky w 2011 roku. „Wilki żerują na przykład na łosiach, które z kolei pasą się na młodych osikach i wierzbach w Yellowstone, które z kolei zapewniają osłonę i pokarm dla śpiewających ptaków i innych gatunków. Ponieważ strach łosi przed wilkami wzrósł w ciągu ostatnich 15 lat, łosie „przeglądają” mniej-to znaczy jedzą mniej gałązek, liści i pędów z młodych drzew parku—i dlatego, jak mówią naukowcy, drzewa i krzewy zaczęły odrastać wzdłuż niektórych strumieni Yellowstone. Strumienie te zapewniają obecnie lepsze siedliska dla bobrów i ryb, z większą ilością pożywienia dla ptaków i niedźwiedzi.”
ale nie tylko duże zwierzęta drapieżne mogą wpływać na ekosystem w przypadku ich braku, małe gatunki mogą mieć równie duży wpływ.
wymieranie materii małych gatunków, również
podczas gdy straty dużych, ikonicznych gatunków, takich jak wilk, tygrys, nosorożec i Niedźwiedź polarny, mogą tworzyć bardziej stymulujące wiadomości niż znikanie ćmy lub małży, nawet małe gatunki mogą wpływać na ekosystemy w znaczący sposób.
rozważ małże Słodkowodne: W północnoamerykańskich rzekach i jeziorach występuje prawie 300 gatunków małży, a większość z nich jest zagrożona. Jak to wpływa na wodę, na której wszyscy polegamy?
„małże odgrywają ważną rolę w ekosystemie wodnym”, wyjaśnia US Fish and Wildlife Service. „Wiele różnych gatunków zwierząt je małże, w tym szopy, wydry, czaple i czaple. Małże filtrują wodę do żywności, a tym samym są systemem oczyszczania. Zwykle występują w grupach zwanych łóżkami. Łóżka Małży mogą mieć rozmiar od mniejszego niż metr kwadratowy do wielu akrów; te łoże Małży mogą być twardym „bruzdem” na dnie jeziora, rzeki lub strumienia, który wspiera inne gatunki ryb, owadów wodnych i robaków.”
pod ich nieobecność, te zależne gatunki osiedlają się gdzie indziej, obniżają dostępne źródło pożywienia dla swoich drapieżników i z kolei powodują, że drapieżniki opuszczają ten obszar. Podobnie jak szary wilk, nawet zniknięcie małego małża działa jak domino, obalając cały ekosystem po jednym pokrewnym gatunku na raz.
utrzymanie sieci w stanie nienaruszonym
możemy nie widywać wilków regularnie i nikt tak naprawdę nie chce plakatu z perłowym małżem Higginsa na ścianie, ale obecność tych stworzeń przeplata się ze środowiskiem, które wszyscy dzielimy. Utrata choćby najmniejszego fragmentu w sieci życia przyczynia się do rozwikłania zrównoważonego rozwoju naszej planety, doskonałej równowagi różnorodności biologicznej, która wpływa na każdego z nas.